Diabetische voet
Gepubliceerd op: 25 februari 2022Veel mensen met diabetes krijgen na verloop van tijd last van hun voeten. Soms leidt dit zelfs tot een diabetische voet. Een diabetische voet is een verzamelnaam voor ernstige aandoeningen aan de voeten die ontstaan als gevolg van diabetes mellitus (meestal alleen diabetes genoemd).
Diabetes is een chronische aandoening met een verhoogde kans op complicaties, waaronder de diabetische voet. In Nederland zijn er ruim 1 miljoen mensen bij wie diabetes is vastgesteld. Van deze groep heeft ongeveer 25% gespecialiseerde voetzorg nodig. Ongeveer 5 tot 10 % daarvan ontwikkelt echt een voetwond.
Omdat type2 diabetes geleidelijk ontstaat, kan het lang duren voordat de diagnose wordt gesteld. Vaak hebben deze patiënten al jarenlang (licht) verhoogde glucosewaarden in het bloed zonder het te weten. Deze te hoge glucosewaarden kunnen ervoor zorgen dat op het moment van diagnose al complicaties aanwezig zijn. Denk dan bijvoorbeeld aan schade aan de bloedvaten of aan een verstoord gevoel in de voeten.
Klachten die kunnen voorkomen bij mensen met diabetische voeten zijn:
- minder of geen gevoel in de voeten (gevoelsstoornissen);
- vaatproblemen (minder goede doorbloeding);
- stijve gewrichten in de voet;
- wonden aan de voeten;
- drukplekken en vervormingen aan de voeten;
- koude of juist erg warme voeten;
- verkleuringen aan de huid van de voeten;
- tintelend gevoel in de voeten.
Klachten bij een diabetische voet
Door diabetes kunnen bloedvaten en zenuwen beschadigd raken. Daardoor stroomt het bloed in de benen en de voeten minder goed en kan het gevoel in de voeten afnemen. Doordat iemand minder of geen gevoel in de voeten heeft, vallen klachten aan de voeten minder op. Daardoor wordt vaak laat opgemerkt dat er voetklachten zijn.
Bij mensen met de ziekte diabetes mellitus (suikerziekte) genezen wondjes minder snel, soms pas na enkele maanden. Soms wil een wond helemaal niet genezen. Het is dan belangrijk om snel een goede diagnose te stellen. Aandachtspunten hierbij zijn;
- de doorbloeding;
- het gevoel in de voet;
- de stand van de voet;
- of er sprake is van een (diepe) infectie;
- of er sprake is van druk van buitenaf , bijvoorbeeld door de schoenen.
Oorzaak van wonden bij diabetische voeten
Bij het ontstaan van wonden bij een diabetische voet spelen vaak meerdere factoren een rol, zoals:
- schommelende bloedsuikerwaarden;
- hoge bloeddruk:
- overgewicht;
- te weinig bewegen;
- minder of geen gevoel in de voeten;
- slagaderverkalking;
- standsafwijkingen van de voet;
- stijve gewrichten in de voet;
- niet goed passende schoenen.
Diagnose stellen
Om de diagnose diabetische voet te kunnen stellen, kijkt de arts of verpleegkundig specialist naar de volgende factoren:
- Zijn de bloedglucosewaarden stabiel?
- Is er sprake van verminderd gevoel in de voeten?
- Is er sprake van een verminderde doorbloeding van de voet?
- Hoe is de stand van de voeten?
- Is er sprake van een (diepe) infectie?
- Welk schoeisel draagt de patiënt?
Vervolgens wordt er een multidisciplinair behandelplan gemaakt. Dit betekent dat verschillende specialisten meewerken aan de behandeling van de diabetische voet.
Onderzoeken bij een diabetische voet
Om de juiste behandeling voor voetproblemen te kunnen kiezen, is meestal verder onderzoek nodig. Enkele veelvoorkomende onderzoeken zijn:
- Bloedonderzoek: voor het bepalen van bloedwaarden zoals het cholesterolgehalte, ontstekingswaarden of de bloedglucosewaarde.
- Bacteriologisch onderzoek:een zogenaamde wondkweek. Hiermee is te zien of er bacteriën aanwezig zijn die de wondgenezing bemoeilijken.
- Het bepalen van de enkel-armindex: hierbij wordt de bloeddruk aan de armen en benen gemeten. Dit onderzoek geeft informatie over de doorbloeding van de benen. Daarnaast kan ook de bloeddruk aan de tenen gemeten worden om de doorbloeding vast te stellen (teen-armindex).
- Röntgenonderzoek: om een eventuele ontsteking van het bot vast te stellen. Ook is een eventuele afwijkende stand van de voet hiermee goed te zien.
Behandelmogelijkheden
De behandeling van een diabetische voet is gericht op:
- het voorkomen van (nieuwe) wonden;
- het reinigen van de wond;
- het bevorderen van weefselgroei;
- herstel van de huid.
Gedurende de behandelingen kan het gebruik van antibiotica (geneesmiddelen om de infectie te bestrijden) en pijnstillers nodig zijn. Ook wordt er zorgvuldig gekeken naar de schoenen die u draagt. Soms kan het nodig zijn om de voet met gips te behandelen.
Verklein de kans op voetklachten
Patiënten met diabetes kunnen zelf een aantal dingen doen om de kans op voetklachten te verkleinen:
- het zo stabiel mogelijk houden van de bloedsuikers;
- zorgen voor een verantwoord voedingspatroon;
- niet roken;
- voldoende bewegen.
Voetverzorging
Daarnaast is een goede voetverzorging belangrijk.
- Was de voeten dagelijks met lauwwarm water en weinig zeep.
- Droog de voeten door te deppen en niet te wrijven.
- Houd de huid soepel met voetencrème of –olie.
- Knip nagels recht en vooral niet te kort.
- Haal nooit zelf eelt, likdoorns of eksterogen weg. Laat dit doen door een podotherapeut of een pedicure met ‘diabetes-aantekening’.
- Gebruik bij koude voeten geen kruik, maar liever sokken.
- Controleer dagelijks de voeten op wondjes, verkleuringen en oneffenheden.
- Zorg voor goed passende schoenen zonder hoge hakken.
- Draag altijd wollen of katoenen sokken.
- Loop nooit op sokken of blote voeten. Ook niet binnenshuis.
Laatst bijgewerkt op: 17 november 2022